دستاوردهای انقلاب اسلامی
نگاهی به پیوند اعضا و رشد اهدای عضو
به گزارش مطب نما نهال نوپای انقلاب اسلامی كه بهمن 57 به شكوفه نشست بعد از 40 سال حیات پرفراز و نشیب حالا به درختی تناور و پربار تبدیل گشته و در راه بالندگی خود دستاوردهای بی شماری برای ملت داشته كه یكی از آنها عرصه بهداشت و درمان بخصوص در بخش اهدا و پیوند عضو به بیماران نیازمند است.
رشد پیوند اعضا در ایران ظرف 40 سال اخیر به گونه ای بوده است كه هم اینك دانشگاه های علوم پزشكی تهران، مشهد و شیراز بالاترین شاخص اهدای عضو را در كشور دارند.
در این میان در حالی شاخص كنونی اهدای عضو (پی.ام.پی) تنها در دانشگاه علوم پزشكی مشهد 21 اهدا به ازای یك میلیون نفر جمعیت می باشد كه همین شاخص در كشورهای آمریكایی و اروپایی 25 اهدا به ازای یك میلیون نفر جمعیت است.
نخستین پیوند عضو به معنای جایگزینی یك عضو با عضو مشابه، سال 1314 با انجام پیوند قرنیه در تهران و اولین پیوند كلیه سال 1347 در شیراز صورت گرفت. همینطور تا سال 1357 نزدیك به 80 مورد پیوند كلیه در ایران انجام شد.
اما واقعیت این است كه همه این اقدامات منوط به مهارت پزشكانی متعهد اما منفرد بود بدون آنكه برنامه سازمان یافته و منظمی جهت انجام عمل پیوند اعضا و تربیت تیمهای جدید در ایران صورت گیرد. در این مدت فقط در بخش بیماران نیازمند پیوند كلیه 400 ایرانی با صرف هزینه های سنگین، تحمل شرایط غربت و انتظار طولانی در خارج از ایران پیوند كلیه شدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود آغاز هجمه های سنگین استكبار جهانی به ملت انقلابی ایران و تحمیل جنگ به كشورمان طی سالهای 1361 تا 1363 تعداد 50 عمل پیوند كلیه ایران صورت گرفت كه در این میان نقش پزشكان متعهد كشورمان همچون دكتر ایرج فاضل و دكتر ناصر سیم فروش غیرقابل انكار است. بر همین مبنا برای اولین بار برنامه اساسی پیوند كلیه در ایران طراحی شد كه اصول آن همچون 'لزوم انجام عمل پیوند در بیمارستانهای دانشگاهی، آموزش گسترده تیمهای پیوند و استفاده از دهنده فامیل' مدون و برای اولین بار سال 1363 در بیمارستان هاشمی نژاد اجرایی گردید.
با توجه به افزایش افراد نیازمند پیوند و ضرورت پیوند هایی غیر از كلیه همچون 'قلب، ریه و كبد' فتوای جواز پیوند عضو از فرد گرفتار مرگ مغزی هم اردیبهشت 1368 از جانب امام خمینی(ره) بنیانگذار كبیر انقلاب اسلامی ایران صادر شد. در ادامه این روند بود كه اولین پیوند مغز استخوان سال 1370، اولین پیوند موفق روده باریك سال 1371، اولین پیوند قلب و هم پیوند كبد سال 1372، اولین پیوند ریه سال 1379 و پیوند پانكراس سال 1385 در كشور انجام شدند. یكی از نتایج پیشرفت این شاخه بسیار تخصصی علوم پزشكی در كشور و از دستاوردهای مبارك انقلاب اسلامی تاسیس 'انجمن پیوند اعضا ایران' در سال 1374 بود.
تداوم این روند سال 1379 منجر به تصویب 'قانون پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی' از جانب مجلس شورای اسلامی شد و بعد از آن با تصویب آیین نامه اجرایی همین قانون بود كه 'شبكه فراهم آوری اعضای پیوندی ایران' در سال 1381 طراحی شد و به تدریج اجرای آن در تهران و سایر شهرستانهای كشور شكل گرفت.
به این ترتیب نهادینه سازی فرهنگ اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی كه یكی از دستاوردهای انقلاب اسلامی می باشد ظرف چند دهه اخیر در ایران از رشدی چشمگیر و همپای پیشرفته ترین كشورهای جهان در این عرصه برخوردار بوده است.
در همین چارچوب تابحال تنها در مشهد نزدیك به هزار و 800 مورد عمل جراحی پیوند عضو شامل كلیه، كبد، قلب، پانكراس و ریه
انجام شده و از این طریق جان سه هزار و 150 بیمار نیازمند نجات یافته است.
'واحد پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی دانشگاه علوم پزشكی مشهد' كه شمال شرق كشور را زیر پوشش دارد یكی از مراكز پیشگام این حوزه در سطح ایران به حساب می آید. همینطور اولین 'بیمارستان تخصصی پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی' در شمال شرق كشور با عنوان 'منتصریه' در مشهد افتتاح شد و بیماران مرگ مغزی ساكن شهرستانهای مختلف خراسان و استانهای همجوار به این مركز منتقل می شوند.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی سالانه بین پنج تا هشت هزار نفر در ایران بر اثر ضربه مغزی ناشی از تصادفات و بیماریهای مختلف گرفتار مرگ مغزی می شوند.
* نهادینه سازی تخصصی تشخیص مرگ مغزی در ایران
پیرو پیشرفتهای حاصله در عرصه پزشكی ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاكنون، تشخیص فرد گرفتار مرگ مغزی هم اینك در كشورمان به امری سازمان یافته و بسیار تخصصی مبتنی بر آخرین دستاوردهای علمی تبدیل شده است.
پزشك متخصص مغز و اعصاب و عضو تایید كننده مرگ مغزی در واحد پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشكی مشهد به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مرگ مغزی به وضعیتی اطلاق می گردد كه تمام عملكرد و ساقه مغز بیمار به طور غیرقابل برگشتی از بین رفته باشد و تایید مرگ مغزی با دقت و وسواس خاصی توسط یك تیم متخصص اعلام می گردد.
دكتر سمیرا ذبیحیان مهمترین علل منجر به مرگ مغزی را ضربه های ناشی از تصادفات و سوانح، سكته های مغزی، خونریزیهای داخلی مغز، تومورهای مغزی، تشنج و هر عاملی كه خون رسانی به مغز را مختل كند عنوان و بیان كرد: شرایط بیمار مرگ مغزی با بیماری كه به كما رفته متفاوت می باشد. درحالی كه تصورعوام بر این می باشد كه مرگ مغزی همان كما است.
وی اضافه كرد: به لحاظ علمی هر بیمار مرگ مغزی به كما رفته است ولی هر بیمار به كما رفته گرفتار مرگ مغزی محسوب نمی گردد چونكه احتمال برگشت بیمار به كما رفته وجود دارد اما این فرضیه در مورد بیمار مرگ مغزی هیچگاه ممكن نیست.
این پزشك متخصص مغز و اعصاب افزود: این تصور غلط در میان مردم رایج می باشد كه امكان دارد بیمار مرگ مغزی به زندگی برگردد و به همین علت خانواده ها از اهدای عضو بیماران خود امتناع می كنند، در حالیكه بعد از اعلام مرگ مغزی بیمار به طور معمول بین 48 تا 72 ساعت فوت می كند.
وی اظهار داشت: یك بیمار مرگ مغزی تا آخر فرآیند تایید مرگ مغزی هشت بار معاینه می گردد بطوری كه یك مرتبه توسط پزشك معالج و سپس توسط تیم تایید كننده مرگ مغزی متشكل از متخصصان مغز و اعصاب، نورولوژی، بیهوشی، داخلی و پزشكی قانونی ویزیت می گردد. در این مدت آزمایشهای مختلف و نوار مغز هم از بیمار گرفته می گردد تا یقین حاصل شود بیمار مرگ مغزی است و هیچ عملكردی در مغز بیمار دیده نمی گردد.
دكتر ذبیحیان اضافه كرد: پزشكان متخصص تایید مرگ مغزی با حكم وزیر بهداشت انتخاب شده اند و این نشاندهنده اهمیت مبحث تایید مرگ مغزی است. سلامت اعضای دریافتی از بیمار مرگ مغزی هم نقش مهمی در امر اهدا دارد و اعضای بیماران مرگ مغزی در هر سنی به شرط سلامت عضو می توانند اهدا و پیوند شود.
* همه شاخه های پیوند عضو در مشهد میسر است
رئیس بیمارستان تخصصی پیوند اعضا منتصریه مشهد هم به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این بیمارستان بعنوان اولین مركز تخصصی پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی شمال شرق كشور سال 1392 افتتاح شد.
دكتر علی اصغر یارمحمدی اضافه كرد: هم اینك تمامی پیوندهای عضو از بیماران مرگ مغزی در مشهد قابل انجام است بنابراین این افراد از مشهد و شهرستانهای مختلف خراسان رضوی و استانهای همجوار به بیمارستان منتصریه منتقل می شوند.
وی افزود: بر این اساس الان پیوند كلیه، كبد، ریه، قلب، پانكراس، قرنیه و پوست از بیماران مرگ مغزی در واحد پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشكی مشهد صورت می گیرد.
* مشهد پیشگام در اهدای عضو
مسئول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشكی مشهد هم به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: واحد پیوند عضو از بیماران مرگ مغزی این دانشگاه كه شمال شرق كشور را زیر پوشش دارد از سال 1380 فعالیت خویش را شروع كرده و هم اینك یكی از مراكز موفق به لحاظ شاخص اهدای عضو در سطح كشور است.
دكتر ابراهیم خالقی اضافه كرد: با تلاشهای انجام شده تابحال 844 بیمار مرگ مغزی در واحد پیوند اعضای این دانشگاه تحت عمل جراحی پیوند عضو قرار گرفته اند و جان سه هزار و 150 بیمار بدین طریق نجات یافته است. تابحال هزار و 400 پیوند كلیه، 265 پیوند كبد، 60 پیوند قلب، شش پیوند كلیه و پانكراس همزمان، سه پیوند ریه، شش پیوند كبد و كلیه همزمان و یك پیوند پانكراس در واحد پیوند اعضا دانشگاه علوم پزشكی مشهد صورت گرفته است.
وی افزود: از آغاز امسال تابحال اعضای 110 بیمار مرگ مغزی در مشهد مورد جراحی پیوند قرار گرفت كه نجاتبخش 440 بیمار نیازمند بوده است. این میزان بیشترین تعداد اهدای عضو طی دو دهه گذشته تابحال است.
مسئول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشكی مشهد اظهار داشت: در فرآیند تشخیص بیماری مرگ مغزی و اهدای عضو افزون بر 100 نفر در چارچوب تیم تشخیص مرگ مغزی، تیم تایید مرگ مغزی، تیم نگهداری مرگ مغزی، تیم انتقال، تیم هماهنگ كننده، تیم اتاق عمل و تیمهای پشتیبانی فعال می باشند.
* شاخص اهدای عضو در مشهد دو برابر كشور
وی همینطور به افزایش چشمگیر شاخص اهدای عضو اشاره و بیان كرد: شاخص اهدای عضو(پی.ام.پی) در دانشگاه علوم پزشكی مشهد 21 اهدا به ازای یك میلیون نفر جمعیت است و حال آنكه میانگین این شاخص در كشور 11 اهدا می باشد.
دكتر خالقی اضافه كرد: شاخص اهدای عضو در دانشگاه علوم پزشكی مشهد طی سالهای پیشین 10 اهدا بود اما هم اینك با رشدی بیشتر از 100 درصدی رو به رو است. این شاخص سال 1380 همگام با اولین پیوند عضو از بیمار مغزی، یك به ازای یك میلیون نفر جمعیت بود.
وی افزود: دانشگاه علوم پزشكی مشهد در كنار دانشگاههای شیراز و تهران یكی از سه دانشگاه علوم پزشكی كشور است كه بالاترین شاخص اهدای عضو را در كشور به خود مختص كرده است.
مسئول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشكی مشهد اظهار داشت: الان شاخص اهدای عضو در كشوری مانند اسپانیا 40 و در كشورهای آمریكایی و اروپایی حدود 25 اهدا به ازای یك میلیون نفر جمعیت است.
وی همینطور از رشد قابل توجه رضایت خانواده های بیماران مرگ مغزی ظرف دو دهه اخیر در ایران خبر و افزود: هم اینك بیشتر از 60 درصد خانواده های بیماران مرگ مغزی رضایت به اهدای عضو غزیز از دست رفته خود می دهند. همینطور 45 هزار نفر هم اینك در خراسان رضوی داوطلب اهدای عضو شده و كارت اهدای عضو را دریافت كرده اند.
* مشهد سومین قطب پیوند كبد و قلب در ایران
مسئول تیم پیوند كبد دانشگاه علوم پزشكی مشهد هم به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مشهد هم اینك سومین قطب پیوند كبد در سطح ایران به حساب می آید كه شرق و شمال شرق كشور را زیر پوشش دارد. شیراز و تهران به ترتیب اولین و دومین مراكز پیوند كبد در كشور به شمار می روند.
دكتر محسن علی اكبریان اضافه كرد: پیوند كبد كه یكی از سختترین نوع پیوندهای جراحی به حساب می آید از سال 1392 در بیمارستان تخصصی پیوند اعضای منتصریه مشهد شروع شده و تابحال 265 پیوند كبد اهدایی از اعضای بیماران مرگ مغزی در دانشگاه علوم پزشكی مشهد صورت گرفته است.
وی به گسترش پیوند كبد در دانشگاه علوم پزشكی مشهد اشاره و بیان كرد: سال 1392 فقط 9 مورد پیوند كبد در این دانشگاه انجام شد. هم اینك بخشی از كبدهای اهدایی در مشهد هم برای پیوند به شیراز ارسال می شوند اما به تدریج با كسب تجارب و توانمندیهای لازم به تدریج تمامی پیوندهای كبد از بیماران مرگ مغزی در مشهد انجام خواهند شد.
این پزشك متخصص پیوند كبد افزود: الان موفقیت پیوند كبد در دانشگاه علوم پزشكی مشهد 92 درصد موارد را شامل می گردد كه حدودا متناسب با كشورهای پیشرفته جهان است.
رئیس تیم پیوند قلب و ریه دانشگاه علوم پزشكی مشهد هم به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سومین مركز پیوند قلب كشور در مشهد فعال است.
دكتر رضا باقری اضافه كرد: جراحی پیوند قلب هم اینك در سه دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، تهران و مشهد انجام می گردد.
وی افزود: تابحال 60 مورد عمل پیوند قلب در دانشگاه علوم پزشكی مشهد كه شمال شرق كشور را زیر پوشش دارد با موفقیت صورت گرفته است.
او میزان موفقیت پیوند قلب در دانشگاه علوم پزشكی مشهد را 70 درصد اعلام و بیان كرد: این میزان مطابق با استانداردهای جهانی است.
3027/1858
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب