چالش های گردشگری سلامت از دلال بازی تا غفلت از ظرفیت طلایی پزشکی ایران
مطب نما: رییس انجمن گردشگری سلامت راه کارهای حل چالش های گردشگری سلامت را ارائه داد.
خبرگزاری مهر _ گروه سلامت: گردشگری سلامت یکی از شاخه های نوظهور و رو به رشد در صنعت توریسم است که در دهه های اخیر به یکی از مهم ترین ابزارهای اقتصادی کشورها تبدیل گشته است. گردشگران سلامت اغلب بدنبال خدماتی هستند که از نظر کیفیت بالا و هزینه مقرون به صرفه باشند. اهمیت گردشگری سلامت نه فقط به دلیلهای اقتصادی بلکه به دلیلهای اجتماعی و فرهنگی نیز برجسته است. این صنعت به انتقال دانش پزشکی، ارتقای کیفیت خدمات درمانی محلی، و تعامل فرهنگی میان ملت ها کمک می نماید. به همین خاطر، جهت بررسی عمیق تر ابعاد مختلف گردشگری سلامت و چالش ها و فرصت های پیش روی آن، به گفت و گو با محمد جهانگیری رییس انجمن گردشگری سلامت پرداخته ایم. قسمت اول این گفتگو در خبرگزاری مهر انتشار یافته است؛ در ادامه بخش دوم این گفتگو را می خوانید: نقش دانشگاه ها و مراکز علمی و درمانی در ارتقای گردشگری سلامت چیست؟ دانشگاه های نسل چهارم بر دو شاخصه اصلی تمرکز دارند؛ نخست فعالیت در عرصه اقتصاد محلی و بومی برای رفع مشکلات اقتصادی، و دوم مسئولیت پذیری اجتماعی. فارغ التحصیلان دانشگاه های معتبر نظیر دانشگاه شریف، امیرکبیر، علوم پزشکی، و دیگر مراکز علمی باید به شکلی تربیت شوند که بتوانند هم در اقتصاد نقش آفرینی کنند و هم فاکتورهای اجتماعی را ارتقا دهند. افرادی که به عنوان پزشک یا متخصص در عرصه های مختلف فعالیت می نمایند، می توانند عمود اصلی خیمه اقتصادی کشور باشند. این افراد، علاوه بر تخصص علمی، باید توانایی اثرگذاری بر اقتصاد کلان را نیز داشته باشند. همین طور پیشرفت های ایران در عرصه های فناوری های زیستی (بیوتکنولوژی)، فیزیک و شیمی بر اهمیت بهره برداری از ظرفیت این افراد برای توسعه کشور نقش دارند. استفاده از بازیهای کامپیوتری و تکنولوژی های نوین می تواند به ارتقای سواد سلامت کمک کند؟ می توان از بازیهای کامپیوتری برای افزایش آگاهی افراد در حوزه سلامت و تغییر سبک زندگی به گونه ای مثبت استفاده نمود. هم اکنون، خیلی از جوانان علاقمند به بازیهای کامپیوتری هستند. ما می توانیم این علاقه را در مسیری هدفمند هدایت کنیم؛ به عنوان مثال، با همکاری پزشکان و متخصصان حوزه سلامت، بازی هایی طراحی نماییم که ضمن سرگرمی، پیام های آموزشی و سلامت محور را منتقل کنند. بازی سازی در رابطه با پزشکی و سلامت می تواند به عنوان یکی از منابع درآمدزایی برای کشور تبدیل گردد. این یک زمینه بکر و قابل سرمایه گذاری است که تا حالا مورد غفلت قرار گرفته است. این رویکرد قسمتی از خدمات بین المللی سلامت و گردشگری سلامت است که می تواند جایگاه کشور را در این عرصه ارتقا ببخشد.
با توجه به ظرفیت کشورهای اسلامی آیا توجه به معنویت می تواند نقشی مؤثر در عرصه سلامت داشته باشد؟ معنویت نه فقط به اسلام محدود نیست، بلکه در تمام ادیان وجود دارد و نقش آن در بهبود سلامت افراد به صورت گسترده مورد توجه قرار گرفته است وی ضمن اشاره به جلسه ای که در مشهد با حضور حوزه علمیه این شهر و برخی از پزشکان و طلاب اجرا شد. در این نشست شاهد اثرگذاری عمیق معنویت بر بیماران بودیم. یکی از بیماران که ۱۰ سال با بیماری سرطان دست وپنجه نرم می کرد و از زندگی ناامید شده بود، با دریافت خدمات معنوی و توجه به مسائل روحی، امید به زندگی اش افزوده شد و توانست به خانواده و زندگی خود بازگردد. معنویت نه فقط به اسلام محدود نیست، بلکه در تمام ادیان وجود دارد و نقش آن در بهبود سلامت افراد به صورت گسترده مورد توجه قرار گرفته است. ما نیز می توانیم سلامت را به عنوان محوری برای ایجاد امید و تقویت اقتصاد پویا قرار دهیم و از این ظرفیت برای جذب افراد بیشتر بهره ببریم. اهمیت همکاری میان ادیان و ظرفیتهای مختلف در حوزه سلامت و معنویت مهمست و استفاده از این پتانسیل برای پیشبرد اهداف سلامت و اقتصاد ضرورت دارد. جایگاه گروههای مختلف جامعه پزشکی در این عرصه چگونه است؟ نباید با نگاه تک بعدی و محدود به پزشکان به حوزه سلامت نگریست. جامعه پزشکی شامل پزشکان، پرستاران، پاراکلینیک ها، دندان پزشکان، داروسازان و سایر متخصصان است که هرکدام با محوریت خاص خود در این عرصه فعالیت می نمایند. در نظام سلامت، علاوه بر پزشکان، دانشمندان و متخصصان علوم پایه مانند بیوشیمیست ها نیز اهمیت بالای ی در ارتقا سلامت عمومی ایفا می کنند. پیشگیری و اصلاح علمی سبک زندگی اهمیت زیادی دارد و اصلاح سبک زندگی باید مبنی بر اصول علمی صورت گیرد تا بتواند به بهبود وضعیت بهداشتی جامعه کمک نماید. همه بخش های در رابطه با سلامت باید در کنار هم کار کنند تا با بوجودآوردن یک محوریت منسجم، زمینه ساز بهبود وضعیت سلامت جامعه شوند. تکنولوژی های نوین و درمان های ژنتیکی چقدر می تواند در ارتقای گردشگری سلامت اهمیت داشته باشد؟ امروز با دستاوردهایی که در عرصه ژنومیک به دست آمده، می توانیم در پیش گیری از بیماریها و درمان های هدفمند به موفقیت های شایان توجهی نائل شویم. شناسایی مسائل ژنتیکی نه فقط در پیشگیری بلکه در درمان های مبتنی بر ژن خیلی مهم است. جهانگیری افزود که استفاده از فناوری های پیشرفته مانند تارگت تراپی، امکان طراحی داروهای اختصاصی برای افراد را فراهم نموده است که با کاهش لطمه های جانبی، اثربخشی درمان ها را زیاد می کند. این پیشرفت ها، قسمتی از خدمات بین المللی سلامت هستند که می توانند رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به همراه داشته باشند. سلامت به عنوان یک محور کلیدی می تواند به توسعه جامع کمک نماید. ما با وجود ظرفیتهای علمی و فنی کشور این دانش و توانایی باید خودباوری را در خودمان تقویت نماییم و برای آن سرمایه گذاری نماییم. نقش سرمایه گذاران و خیرین، این حوزه نه فقط برای بهبود سلامت انسان ها، بلکه برای توسعه اقتصادی نیز خیلی مهم است. سرمایه گذاری در این عرصه به مفهوم هدر دادن پول نیست، بلکه می تواند به ایجاد شرکت های دانش بنیان و تولیدات علمی منجر شود. خیرین به حوزه فناوری های سلامت توجه ویژه ای داشته باشند و با سرمایه گذاری در این حوزه، به بارور کردن ظرفیتهای علمی کشور کمک کنند. ایجاد شرکت های دانش بنیان و پشتیبانی از نوآوری های پزشکی، می تواند تحولات بزرگی در سلامت جامعه و اقتصاد کشور بوجود آورد. این یک فرصت بزرگ است که نباید از دست برود. چرا در عرصه مارکتینگ و بازاریابی ضعیف هستیم؟ به نظرم در عرصه مارکت، بازاریابی و مسائل مختلف باید کار بیشتری انجام دهیم. اول از تمامی باید خودمان را بهتر بشناسیم تا بتوانیم پیشرفت نماییم. ما در ایران ظرفیتهای بسیار خوبی داریم. باورها تغییر کرده اند اما این تغییرات کافی نیست و باید بیشتر روی آن کار نماییم. این که فقط بایستیم و بگوییم چرا پیشرفت نکرده ایم کافی نیست. باید همه با هم یک قدم به جلو برداریم. هم اکنون کارهای بسیار خوبی را در انجمن پایه گذاری کرده ایم. به عنوان مثال، یکی از برنامه هایی که در سال آینده انجام خواهیم داد، برگزاری پنجمین کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای اسلامی است که با محوریت اتاق اسلامی برگزار می گردد. این اقدام خیلی مهم است برای اینکه اتاق ایران، به عنوان پارلمان بخش خصوصی در عرصه تجارت، صنعت، معدن، کشاورزی و تولید خدمت، نقش کلیدی در این عرصه ایفا می کند. ما باید پارلمان بخش خصوصی خودرا تقویت نماییم و در این خصوص اقداماتی را بوسیله اتاق ایران آغاز نموده ایم و این همکاری ها ادامه دارد. راه حل چالش های حوزه گردشگری سلامت از نظر شما چیست؟ انسجام، شناخت اقتصاد و مشارکت همگانی در ارتقای صنعت توریسم سلامت مهم می باشد. انجمن خدمات بین المللی سرآمد، تنها تشکل اقتصادی رسمی در عرصه گردشگری سلامت و خدمات بین المللی سلامت در ایران است. طبق قانون، تشکل های اقتصادی باید در اتاق های تجاری ثبت شوند و بر کارهای اقتصادی متمرکز باشند. با این وجود، برخی دستگاه های دولتی به این حوزه سخت گیری های غیرضروری اعمال می کنند و همکاری لازم را ندارند. قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار به عنوان یک قانون پایه، بر نقش ویژه تشکل های اقتصادی می باشد، تشکل های صنفی برای اهداف خاص خود مناسب هستند، اما تشکل های اقتصادی باید بر توسعه اقتصادی تمرکز داشته باشند. ما زیرساخت ها را به وجود آورده ایم و روش های لازم را فراهم ساخته ایم، اما برای پیشبرد اهداف، به همکاری، اطلاع رسانی مؤثر و مشارکت جوانان و سرمایه گذاران نیاز داریم. کسی که اقتصاد را نشناسد، نه فقط در کسب وکار خود، بلکه در زندگی شخصی و خانوادگی نیز گرفتار شکست خواهد شد. شناخت اقتصاد و تعامل با آن، کلید موفقیت در همه زمینه هاست. در صنعت توریسم نقاط ضعفی وجود دارد که راهکار آن همکاری و هم افزایی است. ما ضعف های زیادی داریم، اما تنها زمانی می توانیم آنها را رفع نماییم که بصورت جمعی عمل نماییم. اگر بخواهیم به تنهایی اقدام نماییم، این مشکلات حل نخواهد شد. برای توسعه این صنعت، نیازمند باور مشترک و حمایت جامع هستیم. با تقویت اعتماد، اطلاع رسانی مناسب و حضور فعال نسل جوان، می توانیم ظرفیتهای اقتصادی و بین المللی گردشگری سلامت را به حداکثر برسانیم و نقش ایران را به عنوان یکی از مقاصد برتر گردشگری سلامت در جهان تثبیت نماییم. رسیدن به موفقیت، نیازمند برنامه ریزی دقیق، همراهی و تعامل همه نهادهای مرتبط می باشد. سامان دهی و شناسنامه دار کردن فعالیت دلالان در عرصه گردشگری سلامت چقدر اهمیت دارد؟ تعدادی از این افراد خدمات باکیفیت پایین و هزینه های بالا ارایه داده اند و در مراکزی که مطابق استانداردهای وزارت بهداشت یا دانشگاه های علوم پزشکی نیستند، خدمات پزشکی و اقامتی عرضه نموده اند. این اقدامات لطمه های جدی به صنعت توریسم سلامت وارد کرده است. سامان دهی و شناسنامه دار کردن فعالیت این افراد مهم می باشد. با اجرای این فرایند، امکان ارائه خدمات استاندارد و باکیفیت در مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت و وزارت میراث فرهنگی فراهم خواهد شد و قدمهای مثبتی در این عرصه برداشته می شود. هر فعالیتی باید دارای مبنای اقتصادی باشد و منفعت در آن نقش محوری ایفا کند. اگر کاری منفعت نداشته باشد، باید پاسخگو باشیم هر فعالیتی باید دارای مبنای اقتصادی باشد و منفعت در آن نقش محوری ایفا کند. خیرین هم می توانند در این عرصه نقش آفرینی کنند؟ اگر کاری منفعت نداشته باشد، باید پاسخگو باشیم. این منفعت می تواند به صورت های مختلفی چون اقتصادی، اخلاقی، دنیوی یا اخروی ظاهر شود. مهم این است که برای هر کاری یک معیار اقتصادی تعیین نماییم. حتی کارهای خیرخواهانه هم باید از نظر اقتصادی مورد ارزیابی قرار گیرند. یک مثالی که در ارتباط با یک فعالیت خیریه در عرصه خدمت رسانی به بیماران سرطانی می توانم بگوییم این است که، یک خیر در یکی از مناطق کشور، خدمات درمانی برای بیماران سرطانی را در منزل ارائه می دهد و تمام این خدمات را بصورت رایگان به بیماران ارائه کرده است. بررسی های انجام شده نشان میدهد که این خیر در یک بازه زمانی مشخص، توانسته ۹۰۰ بیمار سرطانی را به خانه منتقل کرده و به آنها خدمات مورد نیاز را عرضه نماید. اگر همین بیماران در بیمارستان بستری می شدند، بطور متوسط برای هر بیمار ۱۰ تا ۲۰ شب اقامت در بیمارستان لازم بود. با محاسبه این مدت زمان، هزینه ۹۰۰۰ شب بستری در بیمارستان حدود ۳۰ میلیارد تومان می شد. در صورتیکه این خیر هیچ مبلغی از بیماران دریافت نکرده است، اما هزینه ای حدود ۳ تا ۴ میلیارد تومان برای ارائه خدمات به این بیماران صرف کرده است. این فعالیت خیرخواهانه به صورتی ۳۰ میلیارد تومان منفعت برای کشور به وجود آورده است، چونکه با این کار، از هزینه های بالای درمان بیمارستانی کاسته شده و بار مالی بر دوش سیستم درمانی کشور نیفتاده است. این مسئله نشان میدهد که حتی کارهای خیر نیز از نظر اقتصادی باارزش هستند و باید آنها را از نظر اقتصادی ارزیابی کرد. این خیر، به صورتی مسئولیت اجتماعی خودرا به بهترین نحو ممکن انجام داده است و به اقتصاد کشور نیز کمک کرده است. این نشان میدهد که هر اقدام اجتماعی و انسانی، خصوصاً در حوزه سلامت، باید از دیدگاه اقتصادی نیز بررسی شود و آثار آن در سطح کلان کشور مورد توجه قرار گیرد. اگر ما بخواهیم در جامعه به رشد و توسعه اقتصادی نائل شویم، باید به منافع هر کار دقت کنیم و این منافع را نه فقط در قالب سود اقتصادی، بلکه در ابعاد اخلاقی، اجتماعی و انسانی نیز ارزیابی نمائیم. همانطور که در این مثال دیدیم، یک اقدام خیرخواهانه می تواند منفعت اقتصادی بسیار زیادی برای کشور به همراه داشته باشد.
سرمایه گذاری در امور خیر باید با دقت و حساب کتاب بررسی شود و همه چیز باید با برنامه ریزی دقیق انجام گیرد. وقتی پولی در امور خیر سرمایه گذاری می شود، باید نتایج و منفعت آن سنجیده شود و اگر سرمایه گذاری چندین برابر بازدهی نداشته باشد، نمی توان آنرا مؤثر دانست. حتی در امور خیر، سرمایه گذاری یک نوع معامله است که می تواند به سود دو طرف باشد؛ هم برای فرد سرمایه گذار و هم برای جامعه. این نوع سرمایه گذاری، هم در این دنیا و هم در آن دنیا سودآور است و مردم نیز از این اقدامات خیرخواهانه بسیار راضی هستند. رسانه ها و خبرگزاری ها باید به موضوع سلامت توجه بیشتری داشته باشند و به آن پرداخته و در سطح وسیع تری به آن بپردازند. فقط حوادث سلامت نمی تواند هدف اصلی باشد. برای ترویج سلامت باید نگاه جامع تری داشت. ما باید به حوزه های مختلفی مانند اقتصاد سلامت، اثر آن در زیست بوم، تأثیر اجتماعی، معنوی و اقتصادی آن دقت نماییم. این ها همگی جزو سرفصل هایی هستند که باید به آنها پرداخته شود. نقاط ضعف و قوت ایران در عرصه گردشگری سلامت چیست؟ ۷۰ درصد حوزه خدمات بین المللی سلامت و گردشگری انسان به نیروی انسانی برمی گردد و نیروی انسانی ما در دنیا بی بدیل است نقاط قوت ایران در این مسئله واقعاً برجسته است و من این ادعا را دارم که ایران بی بدیل است در دنیا. چرا؟ چون ۷۰ درصد حوزه خدمات بین المللی سلامت و گردشگری انسان به نیروی انسانی برمی گردد و نیروی انسانی ما در دنیا بی بدیل است. چرا باید به آمار صحبت کنیم؟ در یک یا دو دهه اخیر، نخبه ترین افراد ما وارد جامعه پزشکی شده اند. درست و غلطش بحث دیگری است که الان به آن کار ندارم، اما یکی از افراد به من می گفت، دکتر جهانگیری، من زمانی که معاون نظام پزشکی بودم، به من اظهار داشت که شما آنقدر تبلیغ کرده اید و افراد نخبه را جذب کرده اید که بقیه جاها در حوزه پزشکی جا ماندند. من روی این بحثی ندارم، اما بالاخره این افراد به جایگاه های خوبی از نظر علمی و عملی رسیده اند و در دنیا غالباً چنین حجمی از سرمایه گذاری توسط نخبه ها در عرصه سلامت صورت نمی گیرد. این سرمایه گذاری ها سبب شده که پزشکان ایرانی بدون داشتن بسیاری از امکانات در کشورهای دیگر طرفدار داشته باشند و آنها را جذب کنند. پرستاران ایرانی هم جذب می کنند و این روند ادامه دارد. در حقیقت، هنر هم در ذات پزشکی نهفته است. پزشکی فقط یک علم نیست، بلکه یک هنر ذاتی ایرانی است که در تشخیص و درمان بسیار عالی عمل می کند. این را کنار هم قرار دهید. پزشکان ایرانی هم علم دارند، هم توانایی کار دارند و بنابراین در خیلی از کشورها به عنوان بهترین ها و خلاق ترین ها شناخته می شوند. این سرمایه گذاری که ۷۰ درصد آن به نیروی انسانی برمی گردد، در حقیقت در همین زمینه باید ادامه یابد. ولی ۳۰ درصد دیگر باید بوسیله دولت و مردم صورت گیرد. سرمایه گذاری در این بخش توسط دولت، اقتصاددانان و سرمایه گذاران می تواند کمک شایانی به آبادانی کشور کند. در نهایت، این ۷۰ درصد که به نیروی انسانی مربوط است، باید توسط خود مردم و مسئولین تقویت شود. نباید تنها به این مقوله نگاه نماییم، بلکه باید نگاه ها تغییر کند و حوزه های جدیدی برای پیشرفت و توسعه درنظر گرفته شود. وضعیت تبلیغات و ترویج صنعت سلامت را به چه صورت ارزیابی می کنید؟ تبلیغات باید به شکلی باشد که افراد را سوق دهد تا به این حوزه وارد شوند نه این که فقط برای جذب مخاطب از هر روشی استفاده گردد به نظر من وضعیت پروموشن ها کمی ضعیف است. درست است که پروموشن ها ایرادی ندارد و باید وجود داشته باشند، اما در این حوزه باید بیشتر روی تبیین و ترویج کار شود. باید به افراد امید داد و آنها را به این صنعت جذب کرد. تبلیغات باید به شکلی باشد که افراد را سوق دهد تا به این حوزه وارد شوند نه این که فقط برای جذب مخاطب از هر روشی استفاده گردد. تمام بخش های اقتصادی کشور، همچون کشاورزی، نقاط قوت خودرا دارند. در عرصه سلامت نیز باید به این نکته توجه کرد که تخصصی تر عمل نماییم. بعنوان مثال، غذا یکی از با اهمیت ترین ارکان سلامت است. آیا ما در این حوزه کار کرده ایم؟ ما بیشتر باید به پیشگیری دقت کنیم نه فقط درمان. در صحبت های من، بحث بر پیشگیری است نه درمان. در بحث سبک زندگی سالم، ژنتیک و مسائل دیگر باید بیشتر کار نماییم. هم اکنون، درمان به تنهایی جواب نمی دهد، بلکه باید از ابتدا به پیشگیری دقت نماییم. ما هم اکنون یک طرح در دانشگاه علوم پزشکی قم داریم که در آن به پیشگیری و تشخیص سریع بیماریها پرداخته ایم. این طرح با همکاری پنج دانشگاه دیگر درحال پیاده سازی است. اما متأسفانه در این حوزه هنوز سرمایه گذاری های کافی از طرف دانشگاه ها و سایر نهادها صورت نگرفته است. سلامت تنها با دادن دارو و پول حل نمی گردد. باید به پیشگیری توجه بیشتری داشته باشیم، برای اینکه در غیر این صورت در نهایت همه افراد به مرحله درمان می رسند. بنابراین باید تلاش هایمان را به سوی پیشگیری سوق دهیم.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب