پژوهشگران ایرانی بررسی كردند
نقش دلبستگی در رفتارهای پر خطر نوجوانان پسر
مطب نما: نتایج یك پژوهش نشان داده است انواع مختلف دلبستگی می تواند بر رفتارهای پرخطر نوجوانان پسر موثر باشد.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، دلبستگی یكی از برجسته ترین مفاهیم روانشناسی معاصر است كه به تكوین پیوندهای عاطفی اشاره دارد. یكی از زمینه هایی كه هم اكنون مورد مطالعه قرار می گیرد سهم و مشاركت سبك های دلبستگی در رفتارهای پر خطر نوجوان است. رفتارهای پرخطر رفتارهای بالقوه مخربی هستند كه افراد بطور ارادی یا بدون اطلاع از نتایج نامطلوب احتمالی آن مرتكب می شوند.
در پژوهشی كه حسن رضایی جمالویی، دكتری روان شناسی سلامت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، جعفر حسنی، دانشیار روان شناسی بالینی دانشگاه خوارزمی و محمد نورمحمدی، دانشجوی دكتری روان شناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) انجام داده اند آمده است: «پژوهش ها نشان داده اند كه بخش عمده ای از رفتارهای پرخطر همچون مصرف سیگار، الكل، مواد مخدر و رفتارهای جنسی نا ایمن در سنین پیش از ۱۸ سالگی آغاز می شود. مفهوم رفتارهای پرخطر سلسله ای از رفتارها را در بر می گیرد كه نه تنها برای فرد درگیر در این رفتار و افراد مهم زندگی وی زیان های جدی به بار می آورد، بلكه موجب آزار غیر عمدی به افراد دیگر می شود.»
در بخش دیگری از این تحقیق آمده است: «رایج ترین رفتارهای پرخطر عبارتند از خشونت، سیگار كشیدن، مصرف مواد مخدر، مصرف الكل، رابطه و رفتار جنسی و گرایش به جنس مخالف. بنظر می رسد كه سبك های دلبستگی و رفتارهای پرخطر با یكدیگر مرتبط باشند. در مجموع یافته های پژوهشی نشان می دهند كه سبك دلبستگی می تواند در طیف وسیعی از رفتارهای پرخطر، مصرف مواد، رابطه جنسی ناسالم و الكلیسم نقش داشته باشد. بر همین اساس، با عنایت به علمی بودن مسئله مورد بررسی، درگیر بودن جمعیتی بزرگ، پرنفوذ و سرنوشت ساز و پر كردن شكاف موجود، نبود پژوهش جامع درباره رابطه سبك های دلبستگی با رفتارهای پرخطر در نوجوانان ایرانی و تناقضات و ناهمسانی در تحقیقات خارج از كشور هدف از این پژوهش بررسی رابطه سبك های دلبستگی با رفتارهای پرخطر در نوجوانان است.»
محققان در این مقاله می گویند: «بعد دلبستگی اضطراب، دوسوگرایی دلبستگی نشان دهنده عزت نفس پایین فرد و درنتیجه درجه اضطراب، هوشیاری فرد درباره طرد و رها كردن روابط است. افراد با سطح بالایی از دلبستگی دوسوگرا تمایل به داشتن عزت نفس پایین، وابستگی عاطفی و اتكای شدید به دیگران را دارند. در مقابل بعد اجتنابی با درجه ای از ناراحتی، در نزدیكی و وابستگی رابطه دارد و افراد با سطح بالایی از دلبستگی اجتنابی تمایل به سكوت در مورد شكل گیری روابط صمیمی دارند. از سمت دیگر افراد با سبك های دلبستگی ایمن دارای خاصیت های مثبت در مهارت های فردی همانند خودآگاهی، عزت نفس و آگاهی از خود هستند. این افراد مهارت های درون فردی و اعتماد به نفس بیشتری در مقابله با مشكلات دارند.»
ابزار این پژوهش پرسشنامه ای ۳۸ ماده ای با هفت زیرمقیاس دارد. این زیرمقیاس ها عبارتند از: رانندگی خطرناك، خشونت، سیگار كشیدن، مصرف مواد مخدر، مصرف الكل، رابطه و رفتار جنسی و گرایش به جنس مخالف. جامعه آماری ۲۵۷۰ نفر از دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان نجف آباد (اصفهان) در سال تحصیلی ۹۳-۱۳۹۲ بودند كه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای ۲۴۷ نفر از آنها انتخاب شدند.
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات ابتدا برای دانش آموزانی كه به صورت تصادفی انتخاب شده بودند هدف پژوهش توضیح داده شد و از آنها خواسته شد كه پرسشنامه های سبك های دلبستگی و رفتارهای پرخطر را با دقت تكمیل كنند و سوالی را تا حد امكان بی جواب نگذارند. هدف از این پژوهش بررسی رابطه سبك های دلبستگی با رفتارهای پرخطر در نوجوانان بود. نتایج نشان داد بین سبك دلبستگی ایمن و هر هفت مؤلفه رفتارهای پر خطر همبستگی منفی مدلول داری وجود دارد یعنی دانش آموزان دارای دلبستگی ایمن به احتمال كمتری رفتارهای پرخطر از خود نشان می دهند.
طبق آنچه در این پژوهش آمده «سبك دلبستگی اجتنابی فقط با مؤلفه مصرف مواد رفتارهای پرخطر همبستگی مثبت دارد. در تبیین این یافته می توان گفت بااینكه عوامل شروع مصرف مواد امكان دارد یك كنجكاوی ساده باشد اما تداوم آن با سبك دلبستگی ارتباط دارد. سبك دلبستگی اضطرابی / دوسوگرا با مؤلفه های رانندگی خطرناك، خشونت، سیگار كشیدن، دوستی با جنس مخالف و رابطه و رفتارهای پرخطر همبستگی مثبت و معناداری دارد. خاصیت های اصلی دوسوگراها یعنی تردید، تعارض، تخاصم، درماندگی، آشفتگی آنها را به شدت در معرض درگیری، تضاد و درماندگی قرار می دهد.»
در بخش دیگری از این پژوهش آمده است: «بر اساس نتایج این پژوهش می توان گفت خانواده و مشخصاً شكل گیری دلبستگی ایمن در كودكی نقش بسیار مهم و كلیدی در بروز یا جلوگیری از رفتارهای پرخطر در نوجوانان را به عهده دارد؛ بر همین مبنا آماده ساختن فرد جهت زندگی در خارج از محیط خانوادگی یكی از وظایف اجتماعی پدر و مادر است. هم چنین رسانه ها با تبلیغات و بروشورها و مدارس با برگزاری كلاس های آموزشی برای والدین و آموزش شیوه های شكل دهی دلبستگی ایمن می توانند سوژه را برای خانواده ها شفاف سازی كنند و یاری گر آنها باشند. از آن جایی كه رفتارهای پرخطر عامل خیلی از موارد مرگ ومیر در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی را می سازند كه قابل پیشگیری و كنترل هستند و با توجه به صدمات و خسارات جبران ناپذیری كه هر یك از رفتارهای پرخطر به دنبال دارند و از آن جایی كه اقدامات تغییر رفتار در سطح فردی و اجتماعی طولانی مدت و پرهزینه است بنظر می رسد پیشگیری آن هم در دوران كودكی و در زمان شكل گیری دلبستگی بهترین رویكرد برای كاهش رفتارهای پرخطر در سطح جامعه باشد.»
محدودیت های پژوهش احتیاط هایی را در مورد تفسیر یافته های پژوهش و تعمیم یافته ها می طلبد. با عنایت به اینكه شركت كنندگان در این پژوهش همگی نوجوانان شهرستان نجف آباد بودند، امكان دارد بافت فرهنگی شهر در نتایج این مطالعه مؤثر بوده باشد. هم چنین دامنه سنی محدود و جنسیت (مذكر) شركت كنندگان تعمیم یافته های مذكور را با محدودیت مواجه می كند.
این پژوهش در نخستین شماره دوره ۲۰ فصل نامه "دانش وپژوهش در روان شناسی كاربردی" انتشار یافته است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب