مروری بر نتایج یك پژوهش؛
چرا زنان محیط های تجاری را به همه جا ترجیح می دهند؟
بررسی های یک مطالعه در منطقه 22 شهر تهران نشان داد که زنان تمایل دارند که به ترتیب در عرصه های عمومی تجاری، مذهبی، ورزشی و تفریحی و فرهنگی حضور پیدا کنند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، جنسیت و تفکرات غالب بر آن، بر فضاهای در دسترس و محدودیت های زنان موثر است و سبب ایجاد نوعی بی عدالتی اجتماعی ناشی از جنسیت می شود و حق زنان را در دسترسی به فضاها، فعالیت ها و حضور آزادانه و تردد بی خطر را از آنان سلب می کند.
در عرصه های عمومی، فضا باید به شکلی باشد که بتواند حضور زنان را در کنار مردان و بدون دغدغه ها و محدودیت های فردی و اجتماعی فراهم آورد.
بر همین اساس پژوهشگران برنامه ریزی شهری و شهرسازی، با انجام یک مطالعه حضور زنان در عرصه های عمومی مختلف مانند عرصه های تجاری، فرهنگی، مذهبی، ورزشی و تفریحی را بررسی نموده و میزان رضایتمندی و تمایل زنان به حضور در هر یک از این عرصه های عمومی را مورد ارزیابی قرار دادند.
همچنین در این تحقیق میزان مردانه یا زنانه بودن هر یک از عرصه های تجاری، فرهنگی، مذهبی، ورزشی و تفریحی منطقه ۲۲ شهر تهران از نظر زنان بررسی شدند.
داده های مورد نیاز این پژوهش بوسیله پرسش نامه و مصاحبه جمع آوری شد و بصورت تصادفی ۳۸۴ نفر از زنان ساکن در منطقه ۲۲ شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفتند.
بررسی نتایج میزان تاثیر انواع فضاهای عمومی در سطح منطقه ۲۲ تهران بر رضایتمندی تمایل به حضور زنان در عرصه های عمومی نشان میدهد که از میان فضاهای بررسی شده، عرصه های عمومی فعالیت تجاری بیشترین میزان تاثیر در حضور زنان در عرصه های عمومی را دارد. باتوجه به ماهیت های تجاری و نقش زنان در اظهار نظر کردن در خرید وسایل و تامین مواد غذایی این مساله قابل توجیه است. همین طور برمبنای مشاهدات و مصاحبه های انجام شده، مشخص شد که فرهنگ خرید-تفریح حاکم در عرصه های عمومی، به ویژه در بین زنان سبب می شود که حضور در بازارها و پاساژها را نه بعنوان فعالیت تجاری؛ بلکه بعنوان گذران اوقات فراغت تعبیر کنند.
بررسی های این تحقیق حاکی از آنست که زنان تمایل زیادی به حضور در این فضاها دارند و سلطه فضای مردانه را در این حوزه ها نفی می کنند.
بر اساس یافته های این مطالعه؛ عرصه های فعالیت مذهبی در مرتبه دوم تاثیرگذاری بر تمایل به حضور بانوان در فضا قرار دارد. در این تحقیق مشخص شد که در منطقه مورد مطالعه توزیع به نسبت مناسبی از مساجد، هیئت ها و حسینیه ها وجود دارد. از نظر بانوان این فضاها غالبا در سطح بالایی از امنیت ارزیابی شده اند. همین طور دسترسی نسبتا مناسبی به این مکان ها وجود دارد. با این وجود این عرصه ماهیتاً تفکیک حضور زنان و مردان را می طلبد. بدین سبب از این حیث بحث در مورد عدالت جنسیتی در این فضاها محلی از اعراب نخواهد داشت. اما عدم حضور مردان و یکدست بودن فضا و نوع فعالیت دینی که در این حوزه ها اتفاق می افتد سبب می شود از نظر امنیت و رضایت مندی در سطح بالائی ارزیابی شوند.
طبق ارزیابی های انجام شده عرصه های فعالیت ورزشی و تفریحی در مرتبه بعدی قرار دارند. البته در مورد فضاهای تفریحی شامل بوستان ها و پارک ها؛ وجود اراذل و اوباش و یا فضاهای پنهان، دسترسی نامناسب، فقدان نور مناسب، عدم وجود مبلمان شهری مناسب، وجود افراد غریبه در فضا، عواملی هستند که از نظر زنان بر کاهش امنیت آن تاثیر می گذارند. همین طور از نظر جنسیتی نیز این فضاها نسبتاً مردانه ارزیابی شده است. به شکلی که بانوان ترجیح می دهند بصورت گروهی یا با خانواده در فضا حضور یابند.
در مورد کارهای ورزشی نیز بانوان ضعف در دسترسی مناسب به این مکان ها و همین طور کیفیت پایین خدمات و تسهیلات عمومی ارائه شده را بعنوان مهم ترین نکات منفی می دانند. بنا بر این بانوان اغلب حضور و استفاده از این اماکن را منوط به حضور گروهی با سایر دوستان یا همراهی همسر یا یک مرد دانسته اند. تعداد قابل توجهی از افراد نیز ترجیح می دهند که از باشگاه ها و سالن های ورزشی خصوصی مختص بانوان استفاده کنند.
عرصه های فعالیت فرهنگی در آخرین رتبه تاثیرگذاری بر تمایل به حضور بانوان در فضا قرار دارد. این اماکن دارای دسترسی مناسبی نیستند و غالبا نیازمند وسیله نقلیه شهری برای رفت وآمد هستند. همین طور زمان فعالیت و حضور افراد در آن محدود است.
پژوهشگران این مطالعه برمبنای نتایج به دست آمده می گویند: «ضرورت دارد عرصه های عمومی شهری از لحاظ معیارهای روشنایی، امنیت، آموزش و فرهنگ سازی، وجود امکانات ویژه بانوان در فضا، مکان یابی مناسب نیز سازماندهی شوند تا بتوانند حضور بی دغدغه بانوان را میسر سازند».
در انجام این تحقیق مریم فرح زاد، سعید کامیابی و عباس ارغان؛ پژوهشگران گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی سمنان و مجتبی رفیعیان؛ پژوهشگر گروه شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس، مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه، زمستان سال ۱۳۹۹ بصورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «سنجش ترجیحات زنان در عرصه های عمومی شهر تهران» در فصل نامه آمایش محیط انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب