پژوهشگران پیشنهاد كردند
راهکاری برای پالایش پساب پرورش ماهی
به گزارش مطب نما در یک مطالعه پژوهشی که توسط پژوهشگران ایرانی انجام شده است، نانوژل گیاهی با استفاده از ضایعات گیاه نیشکر ساخته شده که می تواند به خوبی ماده فسفات را از پساب مزارع پرورش ماهی جداسازی کرده و از آلودگی محیط زیست جلوگیری نماید.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، باوجود افزایش ظرفیت تولید آبزی پروری ماهیان گرمابی در جهان و به تبع آن، در کشور ما ایران، این صنعت گرفتار مشکلات مهمی شده که در صورت عدم توجه متخصصان به آنها، می توانند ثبات آنرا به خطر بیندازند. پساب خروجی مزارع پرورشی ماهیان گرمابی علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی و پدیده پرغذایی یا یوتریفیکاسیون، به دلیل افزایش غلظت مواد معلق و مواد محلول و کاهش اکسیژن می تواند باعث مرگ آبزیان شود. فسفات از مهم ترین مواد دخیل در افزایش پدیده یوتریفیکاسیون (پر غذایی) در اکوسیستم های آبی و دریاچه ها است؛ پدیده ای که می تواند منجر به ایجاد شکوفایی جلبکی و مرگ ومیر خیلی از آبزیان شود.
بنا بر اشارات متخصصان این حوزه، پساب مزارع پرورشی ماهیان گرمابی به دلیل دادن مقادیر زیادی کودهای شیمیایی فسفاته در دوره پرورش و همینطور وجود مواد دفعی و غذاهای خورده نشده در آن، دارای غلظت بالایی از ماده شیمیایی فسفات است که تخلیه آن به درون اکوسیستم های آبی و رودخانه ها سبب بر هم خوردن تعادل طبیعی فسفات در محیط آبی و ایجاد مشکلات عدیده ای ناشی از پدیده پرغذایی خواهد شد. بعلاوه توجه به این نکته که کشور ایران با عنایت به مشکلات کم آبی بخصوص کمبود آب شیرین، نیازمند استفاده مجدد پساب برگشتی از مزارع پرورشی ماهیان گرمابی به منظور کاهش هزینه های تولید و افزایش راندمان و بازدهی تولید است، انجام تحقیقات در این خصوص بایستی از جایگاه ویژه ای برخوردار باشد.
در همین راستا، یک تیم پژوهشی پنج نفره از دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان مطالعه ای را انجام داده اند که در آن با استفاده از نوعی نانوژل گیاهی برگرفته از ضایعات نیشکر، تلاش شده بار آلایندگی فسفات از پساب مزارع پرورشی ماهی کاهش پیدا کند.
در این تحقیق، پژوهشگران با به کارگیری یکی از ضایعات کشاورزی دورریز نیشکر به نام باگاس، نانو ژل های گیاهی مختلفی را به روش مکانیکی تهیه کرده و سپس به منظور تشخیص وضعیت بهینه جاذب فسفات از پساب های یاد شده، آزمایش های مختلفی را انجام دادند. در این آزمایش ها، مقدار بهینه وزن جاذب، pH، غلظت و زمان از پارامترهای اساسی بودند.
نتایج این آزمایش ها که با استفاده از برخی مدلهای ریاضیاتی هم مورد تأیید واقع شد، نشان داد که نانو هیدروژل های گیاهی تولیدشده شامل ژل نانوبیوپلیمر باگاس و نانو الیاف لیگنوسلولز و نانو ژل فیبریل عامل دار شده به خوبی قادر به حذف فسفات از پساب مزارع پرورش ماهی هستند.
به قول وحید یاوری، محقق گروه شیلات دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و همکارانش، «نانوفیبرهای سلولزی و مواد لیگنوسلولزی به علت داشتن سطوح فعال واکنشی به منظور اتصال به گروه های عاملی، زیست تخریب پذیر بودن، داشتن ساختار میکروفیبریلی، نسبت طول به قطر زیاد و به هم پیوستگی شبکه ای که سبب افزایش سطوح ویژه به منظور تبادل یونی می شود، توانایی بالایی در حذف مواد خاص از پساب ها دارند».
آنها می گویند: «کاهش مصرف انرژی در فرایند تولید و به صرفه بودن ازنظر اقتصادی درکنار مقاومت کششی بالا می تواند از مزیت های استفاده از این مواد باارزش آن هم از ضایعات دورریز کشاورزی باشد».
بر این اساس استفاده از جاذب های ارزانقیمت و در دسترس نظیر آن چه در این تحقیق مورد آزمایش قرار گرفته، می تواند امکان کاهش بار آلایندگی مزارع پرورش ماهی را برای پرورش دهندگان و مدیران هموار سازد و مشکلات ناشی از خروج پساب به اکوسیستم های آبی را کم کند.
یاوری و همکارانش اشاره کرده اند: «نتایج مطالعه ما از آن حکایت می کند که نانو هیدروژل های گیاهی می توانند جاذب های مناسب و باصرفه اقتصادی برای حذف فسفات از پساب مزارع پروش ماهی باشند. ضمن آن که توانایی جذب این نانو جاذب ها را میتوان با تنظیم pH روی حالت اسیدی، زمان 30 دقیقه، غلظت 100 میلی گرم بر لیتر و اعمال دوزهای مناسب، بهینه نمود».
این اطلاعات در چارچوب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه «بوم شناسی آبزیان» متعلق به دانشگاه هرمزگان انتشار یافته اند.
منبع: matabnama.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب