آیا صفحات تاریخی اینستاگرام معتبرند؟
مطب نما: نتایج پژوهشی که درباب صفحات اینستاگرامی ارائه دهنده محتوای تاریخی انجام شده، نشان میدهد که عمده این صفحات، تهی از مطالب دقیق مبتنی بر شواهد علمی بوده و بیشتر برای جذب مخاطبان فارغ از سواد رسانه ای تنظیم شده اند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، در سالهای اخیر، تکنولوژیهای جدید در تلفن های هوشمند و انواع برنامه های ارتباطی که بر این تلفن ها نصب می شوند، زمینة ارتباط آسان و تبادل اطلاعات را، بیش از هر زمان دیگر، برای افراد جامعه از هر گروه سنی و تحصیلی با گرایش های فکری و سیاسی مختلف فراهم آورده است. حضور افراد در شبکه های اجتماعی، یکی از خاصیت های خاص ارتباطی عصر حاضر است، به شکلی که بنظر می رسد برای انسان معاصر، به کار نگرفتن این ابزارهای ارتباطی غیرممکن و یا بسیار دشوار باشد. یکی از پرطرفدارترین شبکه های اجتماعی، اینستاگرام است که به شکل یک برنامه برای تلفن همراه و به منزلة یک «رسانة اجتماعی تصویری» به کاربران معرفی شده و باتوجه به همین خاصیت ها در زندگی روزمره میلیون ها کاربر جایگاه خاصی یافته است.
محتوا در اینستاگرام، بنا بر بررسی های پژوهشگران، دامنه ای بسیار گسترده و تنوع فراوان دارد که موضوع های تاریخی هم از آن جمله است. تولیدکنندگان محتوای تاریخی در اینستاگرام برمبنای پژوهش پژوهشگران به چند دسته اصلی تقسیم می شوند: 1) مراکز تحقیقاتی و پژوهشی دولتی و خصوصی رسمی؛ 2) پژوهشگران و محققانی که نتایج تحقیق های تاریخی خود و دیدگاه های علمی را به اشتراک می گذارند؛ 3) آرشیوها و پایگاه های اسنادی تاریخی که گزیده اسناد خودرا به اشتراک می گذارند؛ 4) ناشران مجله ها و کتاب های تاریخی که به معرفی تازه های نشر اقدام می کنند و 5) اشخاص حقیقی، که به انتشار مطالب تاریخی فقط بعنوان یک محتوا برای جلب توجه دنبال کنندگان اقدام می کنند.
در این رابطه، یکی از پژوهشگران کشور از دانشگاه صداوسیما مبادرت به انجام پژوهشی کرده که در آن صفحه های تاریخی فارسی در شبکه اجتماعی اینستاگرام با رویکرد سواد رسانه ای تجزیه و تحلیل شده اند.
در این پژوهش، محقق کوشیده باتوجه به فقدان مطالعاتی ازاین دست، با نگاهی پدیدارشناسانه و با بهره گیری از روش مصاحبه با کاربران این صفحه ها به فهم بهتر این پدیده و پاسخ به سؤال های تحقیق برسد. در این تحقیق از کاربران، دربارة پست های هفت صفحة تاریخی شخصی در اینستاگرام، که دنبال کنندگان زیادی داشته اند درباره اعتبار محتوایی، ارزش گذاری برای اشتراک، تشویق به مطالعه تاریخی و تأثیر بر دانش تاریخی کاربران سؤال شده است.
نتایج این بررسی ها نشان میدهد که اینگونه صفحه ها در روش تولید محتوا پیرو الگوهای عمومی شبکه های مجازی بوده و اهمیت اعتبار محتوایی را در انتشار مطالب تاریخی مورد توجه قرار نداده اند. محتوای آنها دور از بی طرفی و دارای سوگیری آشکار بوده و مخاطب را برای کسب اطلاعات بیشتر تشویق نمی کند.
ویدا همراز، استادیار و محقق گروه رادیو دانشکده تولید دانشگاه صداوسیما در این خصوص می گوید: «مشاهده و تحلیل صورت گرفته، نشان میدهد که باوجود افزایش صفحه هایی با محتوای تاریخی در اینستاگرام، که یکی از پرطرفدارترین شبکه های اجتماعی است، سبک و شیوه خاصی برای تولید محتوای تخصصی و پراهمیتی چون تاریخ، وجود ندارد».
او می افزاید: «محتوای تاریخی ازنظر گردانندگان این صفحه ها، همچون هر محتوای دیگری، فقط برای افزایش دنبال کنندگان و به احتمال زیاد، درآمدزایی از تبلیغات ارائه می شود. بااینکه ظرفیت ارسال متن و تصویر محدود است، اما انتخاب موضوع و تصویر و سبک نگارش متن بیشتر خرده اطلاعات تاریخی است و فاقد منبع و اعتبار علمی است».
طبق این یافته ها، نوع محتوا و شیوه ارائه آن، هیچ کمکی به گسترش دانش و سواد تاریخی جامعه نمی کند؛ درواقع بدین شکل فرصت ارتباطی مهمی در حوزه افزایش دانش و سواد تاریخی در جامعه از دست می رود. اما نکته مهم دسترسی تعداد زیادی از کاربران به اینگونه مطالب است که بدون توجه به صحت این مطالب، آنها را انتشار می دهند. بدیهی است، راهکار عملی برای محدود کردن این صفحه ها، باتوجه به رویه حاکم بر شبکه های اجتماعی، وجود ندارد و این صفحه ها به فعالیت خود ادامه می دهند.
اما به اعتقاد همراز، «آنچه مهم می باشد، عدم حضور مؤثر پژوهشگران و متخصصان تاریخ در شبکه های اجتماعی، برای انتشار دانش تاریخی و تعامل با کاربران به شیوه های جدید است. می توان گفت خیلی از متخصصان تاریخ، هنوز به شیوه های سنتی ارتباط شفاهی چهره به چهره و یا انتشار اطلاعات مکتوب بوسیله کتاب ها و مقاله های تاریخی تکیه دارند، درحالی که سرعت تحول ها، در حوزه ارتباطی و رسانه ای، فرصت ها و امکانات جدیدی را فرهم آورده است».
این یافته های علمی پژوهشی که در فصل نامه «رسانه» متعلق به معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتشار یافته اند، نه فقط اهمیت ورود و حضور هدفمند متخصصان تاریخ به شبکه های مجازی، برای تولید محتوای معتبر و اثربخش را مورد تأیید قرار می دهند، بلکه بر ضرورت ارتقا سواد رسانه ای و افزایش قدرت تحلیل پیام ها به وسیلة کاربران تاکید دارند.
منبع: matabnama.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب